Mất mát

Gió lay hoa khế xuống đồi
Nửa khuya trăng rụng mẹ tôi qua đời
Đường xa đất lữ mịt trời
Mù sương lá lệ suối ngời hình xưa
Xé mây một dải khăn thưa
Quấn đầu tang mẹ hồn thừa thãi đau
Tin như sét đánh dồn mau
Mà sao cứ ngỡ trước sau mẹ còn
Mai này đem tấm lòng son
Trở về đẩy liếp mới thon thót người
Vắng sân phòng lạnh một trời
Sụp đè xuống cả mình tôi một mình

Ra đi từ thuở bình minh
Một đời kim chỉ nhân sinh rách mòng
Lỗi thề con nước long đong
Mẹ theo cơn bệnh. Phá tròng con xa
Gió lay hoa rụng mưa sa
Lạy ba lần mẹ xin tha tội đời
Kiếp này con mẹ ra khơi
Đem thân chống bão vớt người trầm luân
Nào hay cố thổ bụi trần
Không người vuốt mắt thế bàn tay con

Lạy ba lần mẹ. Lòng con
Hoá sen xin đỡ chân son mẹ về

Em sinh
Vài ngày sau, mẹ mất.
Bà ru em ngủ
Cái cò cái vạc
Đậu vành tang nôi.

Mẹ chắt cho em cuộc đời
Mà chẳng kịp
chắt
cho em
dòng sữa.
Khói hương trắng mảnh
Chẳng bay về trời
Làn hương thở nhẹ
Quanh vầng trăng nôi.

Bà hái cho em chùm hoa
Em nắm rung rinh
một chùm chuông nụ
Môi non bập bẹ:
“Là hoa cho mẹ!”

Em à em ơi…
Hoa treo đầu nôi
Em ngoan em ngủ
Từng bông chuông nở…

Nụ cười mẹ đặt
Trong chùm hoa nôi.

Vĩnh viễn từ nay con không thấy mẹ nữa rồi
Con nghĩ thế, nước mắt trào nóng bỏng.
Đất quá rộng và bầu trời quá rộng
Con lặng ngồi bé nhỏ giữa hoàng hôn
Nhìn nuối theo bóng mẹ cuối đường thôn
Rồi xa hút lẫn trong màu nắng nhạt
Phía đồng ấy màn chiều giăng man mác
Nấm cỏ rầu côi cút giọt sương rơi…

Vĩnh viễn từ nay con không thấy mẹ nữa rồi
Con thoáng nghĩ…(cơn gió về lạnh quá):
Bốn mươi tuổi con từng đi khắp ngả
Chân dạn dày gai góc với mưa bom
Đến bữa rày mới thấy thật đời con
Giã từ mẹ – giã từ thời thơ bé.
Khung cửa nhỏ mẹ ngồi chiều nắng xế
Ôi hôm nay khung cửa rộng dường bao.

Con đã về đây con hỏi con chào
Sao chẳng thấy mẹ đáp lời thương mến?
Sao chẳng thấy mắt mẹ nhìn âu yếm?
Nén hương trầm khói toả lạnh tường vôi…

Vĩnh viễn từ nay con không thấy mẹ nữa rồi
Chỉ còn lại chiếc giường tre mộc mạc
Và thơm thoảng vị trầu cau ấm áp
Mẹ từng nằm kể chuyện những đêm đông
Dẫn con đi qua trăm núi nghìn sông
Đến thế giới lung linh đầy khát vọng.
Lời mẹ hát phả vào con ấm nóng
Lẫn với mùi rơm rạ của đồng quê
Câu ca dao hoà lẫn với câu vè
Như ngọn suối chảy tràn trong tâm tưởng,
Ôi tiếng hát diệu kỳ thành âm hưởng
Của thơ con suốt mấy chục năm trời.

Vĩnh viễn từ nay con không thấy mẹ nữa rồi
Mẹ để lại cho con nhiều kỷ niệm
Mà con tưởng dẫu trời lay đất chuyển
Kỷ vật này còn đến mãi mai sau:
Lầy sục đồng Thung, chua mặn đồng Lao
Mẹ đã mất cả một thời con gái
Mẹ đã mất nhiều mùa trăng tình ái
Để kênh đồng, rửa mặn với thau chua,
Dằng dặc thời gian lũ lụt cuốn xô
Lên mặt mẹ – tạc vô vàn đợt sóng
Khi hạt thóc vừa thơm màu nắng óng
Mẹ ra đi… Con bước giữa đồng vàng
Còn vẳng nghe tiếng sóng tự xa xăm
Cứ ì oạp vỗ vào con day dứt,
Con cúi xuống bùi ngùi cầm nắm đất
Nâng bàn tay đời mẹ mặn mồ hôi.

Vĩnh viễn từ nay con không thấy mẹ nữa rồi
Đau đớn thế làm sao con nén khóc!
Một đời mẹ tám mươi năm khó nhọc
Mẹ chính là máu thịt của quê hương:
Là gốc khế tuổi thơ trĩu quả sau vườn
Cho con biết vị chua tê đầu lưỡi,
Là mát rợi bờ ao xanh rặng chuối
Cho lòng con được nếm vị ngọt ngào,
Là ngọn núi Hai Vai chót vót trời cao
Cho con thấy cờ bay ngày nổi trống,
Là bờ bãi ven sông chân trời mơ mộng
Cho đời con bồi đắp mãi phù sa…

16-2-1978

Gió se, lại nhớ mùa đông
Con nghe lạnh tự đồi thông lạnh về
Nhớ bàn tay mẹ buốt tê
Chổi gầy mẹ quét bốn bề nắng loang

Ngày xa, tháng gọi bàng hoàng
Xanh hai nấm cỏ, gói ngàn nhớ thương
Lá rơi hay tiếng vô thường
Nhòa sương bóng mẹ cuối đường liêu xiêu

Xót lòng nâng níu thương yêu
Cũng không ngăn được một chiều gió lay
Con cầm muôn đắng ngàn cay
Không đau bằng phút giây này, mẹ ơi!

Gió đi lạc phía chân trời
Con đi lạc giữa muôn lời nhân gian…

2010

Hạt cát vỡ trôi khỏi bến sông Hồng
Nửa đời li hương
Nhớ về quê ruột
Tìm ảnh mẹ trong hành trang nước chảy
Lấy gì thờ
Ngày giỗ mẹ đây?

Con ngồi mặc yếm chít khăn
Tưởng nhớ bờ đê heo may gió thổi
Con sông Linh Giang lũ ào cuộn đỏ
Hoạ sĩ nhìn
Hoạ sĩ vẽ chân dung

Vẽ xong rồi đặt trước bàn hương
Chẳng ai nghĩ không phải là hình mẹ
Đôi mắt buồn treo hai giọt lệ
Sinh thời mẹ vẫn khóc vì con.

Hà Nội, đêm vào thu, 30.08.2004