Cái thai hoang

Cái thai hoang

Tặng bà mẹ Việt Nam1

Ới hỡi đứa con không có tên
Nằm tròn xác bụng mẹ vô duyên
Con lên mầm sống trong lòng chết
Bởi mẹ con là một gái đêm.

Người mẹ đi hoang kiếp ái tình
Đời còn ai nghĩ chuyện khai sinh
Cho con hạt máu rơi vơ vất
Đang cựa trong thai kết lấy hình.

Con sẽ ra đời con của ai?
Ngoài này đang lắm bước chông gai
Gì nuôi cơn đói lòng dao cắt
Gì đắp che cơn rét buốt giời?

Thuế sống rồi con gánh nặng nề
Rồi con viết mướn hay may thuê
Về đâu nương náu đi đâu thoát
Hay sớm đi hoang tối ngủ hè.

Con sẽ dùng chi đôi cánh tay
Dùng chi cho thỏa chí lòng say
Dùng chi cho thỏa cánh hồn bay
Dùng chi dùng chi thời loạn này?

Con sẽ dùng chi hay sẽ giam
Thân làm tôi mọn cửa giàu sang
Lòng vào quên lãng của thời gian
Đời vào bóng tối của lầm than?

Rồi con cười khóc với ai đây
Khói lửa đang cơn thế sự này
Khắp cõi cỏ hoa đang nhớn nhác
Đêm mù đang loạn gió Đông Tây.

Nào khác chi đời mẹ của con
Ép khuôn cười khóc để người buôn
Một đêm chung chạ bao hơi hướm
Đến rạng mai ngày nát phấn son.

Mạch sống chan hòa dưới đất sâu
Hỏi đời đất cát: Mẹ con đâu?
Nhà hoang lưu lạc thân hoang đấy
Bán phút vui cho cả giấc sầu.

Cũng khác gì ta giận hóa say
Gối đầu lên bụng mẹ con đây
Bút nghiên đánh đĩ mòn thân thế
Giờ viết ru con khúc hát này.

Ta đã đi qua thế giới mù
Đất trời tao loạn tựa hoang vu
Muôn hồn bay bổng không còn cánh
Cả chuyện yêu đương cũng hóa thù.

Muốn rẫy cho bằng khắp bất công
Cho hoa thêm sắc lúa thêm đòng
Cho tình giao cả muôn thân lại
Làm một thân – Trong một tấm lòng.

Nhưng trong con với cả ngoài kia
Khói lửa thanh bình hóa loạn ly
Tâm sự dưới trời sao động mãi
Đời hoang lộng gió lấy gì che?

Tuổi sạm ba mươi dở khóc cười
Đời nhiều cám dỗ lắm con ơi!
Lợi danh một thoáng men như rượu
Một thoáng lên môi chếnh choáng rồi.

Thôi nói làm chi căm hận ta
Đủ ngày gọi cửa mẹ con ra
Mẹ con một kiếp vô thừa nhận
Con cứ tìm ta: con với cha.

Rồi lớn lên con mở mắt nhìn
Khóc cùng bách tính sống như đêm
Nhưng không! Đừng khóc! Thân gân cốt!
Ta bậc thang đời
Con giẫm lên!

Dưới gót Phát xít Nhật 1942

Cổ tích làng

Cổ tích làng

Tác giả: Trần Quang Quý

I. Giếng làng

Không còn ai gánh nước giếng làng
Tiếng gầu lịm vào bờ đá
Mặt trời lặn dưới đáy chiều váng đỏ
Giấc ngủ bầy rêu xám vỉa gạch già

Nụ cười đầy nón
Ai đổ ra lênh láng thềm hoang
Tôi đã uống no đời thôn dã
Mảnh trăng cong vục cạn giếng làng

Thiếu nữ chiều nay thôi hong tóc
Khuya đường ngõ vắng lặng thùng khua
Tôi biết bao nàng tiên áo gụ
Đã vục từ lòng giếng những giọt mơ…

Mặt giếng cũ như mắt quê để ngỏ
Tôi về soi, ứa vỡ mạch nguồn

II. Cổng làng

Tiễn nhau một chiều yếm thắm
Chàng trai xưa giờ đã chống gậy hèo
Những bà lão răng đen hạt nhót
Cái duyên thầm còn giắt ở hầu bao?

Nhón gót thời gian
Lớp gạch già lõm mặt
Cánh cổng lăn kẽo kẹt đời người

Thế giới vào làng luồn mái tam quan
Có bầy chim cắp mùa lên tổ
Có những nỗi đời lót trong rơm rạ
Có một nỗi lòng giắt một nỗi quê

Tôi khép lại những ngày xưa yếm thắm
Không sao khép nổi mắt ai chờ
Làng đã đóng đinh tôi vào cánh cửa
Mỗi ngày khép mở giữa câu thơ.

III. Ngọn khói

Nơi hạt thóc vội vàng xa vỏ
Bếp trấu ủ suông khói thả lên trời
Ôi giấc mơ của mẹ tôi
Người giấu kỹ trong từng bồ thóc
Trong nút lá chuối khô nút chặt từng lọ giống
Sương muối giăng nghẽn lúa trổ đòng

Nhưng ngọn lửa từ mẹ tôi chưa bao giờ lụi tắt
Củ khoai lùi cứ nức nở thơm ra
Ngày lận lụi nép trong vỏ trấu
Mà khói lên mơ mộng mỗi căn nhà

Tôi nhớ khói ngày quê rạn ngực
Mắt còn cay mờ một lối chiều
Có sợi khói thắt tôi không nút buộc
Em về tóc giũ cuối vườn sương

Ngày mai có thể làng thôi khói
Cơm tháng mười thôi ủ bếp tro
Khi tỉnh giấc vẫn thấy làng lầm lũi trên mặt đất
Thì ngọn khói đã là mây biếc
Buộc tôi lên như buộc một cánh diều.

IV. Làng tôi

Những đứa trẻ sinh ra như rơm rạ
Lấm lem hơi thở mùa màng
Những vết chân trần sắp bước qua thế kỷ
Lối dẫn tôi về lằn những vết chân trâu
Bật lên giấc mơ bầy ngựa phi nước đại
Lẳng nghe kẽo kẹt tre già
Chúng rỉ rả về những phận người quanh năm lấm láp
Những gương mặt lão nông như mùa đông bạc vỏ cây
Tôi chạm vào cổ tích làng tôi

Cổ tích làng tôi tắm ở cầu ao
Em cứ thả trắng ngần trăng ướt
Tôi vục xuống lòng tay như hứng được
Một làn hương bồ kết bay hờ

Cổ tích làng tôi đựng trong chiếc mủng
Mẹ bưng tháng năm lệch ngõ
Bưng những hạt thóc lép đi qua cơn gió
Bưng những nỗi đời đi giũ ở bờ sông

Những gương mặt lão nông giờ vơi lắm rồi
Trên đồng nội thêm nhiều nấm cỏ
Cổ tích làng tôi vùi trong đất
Những ngày xưa im mãi không về.

Trong tập Mắt thẳm, NXB Lao động, 1993

Tôi ru con gái tôi

Tôi ru con gái tôi

Tác giả: Đỗ Trung Lai

Cho Quế Anh

À ơi con ngủ cho ngoan
Đắp chăn rồi bố mắc màn cho con
Nửa đời nước nước non non
Con vừa một tuổi, bố tròn bốn mươi
Nửa đời đi ngược về xuôi
Đêm nay bố ngắm con cười trong mơ
Môi hồng, răng trắng, tóc tơ
Bố cho máu đỏ, mẹ cho hình hài
Giời cho tính nết sau này
Cầu cho con những khéo tay, dịu dàng
Trong đêm con thở nhẹ nhàng,
Cầu cho con khỏi bần hàn mai sau
À ơi con ngủ cho lâu,
Cầu cho con chẳng một câu lụy người
À ơi thân gái ở đời,
Những nơi tục lụy con thời tránh xa.
“Thiện căn ở tại lòng ta”
Mạnh hơn lẽ quỷ, lời ma dọc đường
À ơi thương đến là thương
Cầu cho thánh thiện dẫn đường con đi
Đừng ham ngũ sắc làm chi,
Trời xanh muôn thuở có gì cũ đâu.
Đò đầy, phá rộng, sông sâu
Có qua thì lúc bạc đầu hãy qua
Yêu thơ cùng với yêu hoa
Cũng đừng yêu quá như là bố yêu
Ở nhà biết vá, biết thêu
Ra đường kẻ ghẹo người trêu mặc người
À ơi thân gởi ở đời
Cổ kim đâu cũng quý người thủy chung
Câu rằng, chị ngã em nâng
Là qua hết được mọi vùng khó qua

Đi cùng con lúc tuổi hoa,
Đời người ngắn lắm, bố già đến nơi.
Nay mai giời gọi lên giời
Cũng là đã có mấy lời cho con
À ơi máu đỏ như son,
Mai sau con lớn con còn nhớ chăng?

Xuân Canh Ngọ, 1990

Tiễn con gái lớn về nhà chồng

Tiễn con gái lớn về nhà chồng

Hóa ra bố lại yếu lòng hơn mẹ!
Lúc người ta đến xin dâu
Mẹ vẫn cười rất tươi
Mà bố thì rưng lệ
Lời thưa nghèn nghẹn giữa câu…

Bố chẳng buồn đâu
Ai lại buồn trong một ngày như thế?
Bố chỉ thương con
Vất vả hồi thơ bé
Thuở ấy nhà ta thật nghèo
Con vừa sinh đã phải cùng chia sẻ
Một quả trứng ba người nhường nhau
Mền bông rách truyền hai thế hệ
Thời khốn khổ tránh sao điều nặng nhẹ
Con buồn nhiều không, khi bố mẹ bất hòa?
Giờ con thành con người ta
Phận gái lớn rồi phải thế
Con mặc váy cưới kiêu sa
Cổ mang vòng vàng sang quý
Bố không ưa bày vẽ
Nhưng muốn ngày vui con không thua kém bạn bè…

Xe hoa đưa con đi
Căn nhà đột nhiên trống trải
Vẫn biết mai các con lại về
Nhưng có điều gì đã rời xa…mãi mãi
Nâng ly rượu một mình trong nắng chiều nán lại
Ta già rồi ư?

5-12-2002

Tình mẹ

Tình mẹ

Tác giả: Võ Hồng

Nhìn đại dương mênh mông, ta khó hình dung tình thương của mẹ
Cũng như ít xúc động khi nghe ví “nghĩa mẹ tựa nước chảy từ nguồn”
Nhưng lòng bâng khuâng khôn cùng khi nhìn lên buồng dừa, buồng cau non
Thấy cái bẹ ôm lũ trái nhỏ như vòng tay mẹ ôm con

Bầy gà con nấp dưới cánh, bầy chó con nằm bú bên hè
Cọp con đùa giỡn mẹ, bò con chạy kiếm mẹ kêu be be…
Chuối con đứng vây quanh gốc chuối mẹ, những bụi gai mẹ con quấn quýt
Lam lũ, âm thầm… nhưng tình cảm biết bao thắm thiết

Vậy đó, tình mẹ diễn ra quanh ta, lặng lẽ chỉ ta không nhìn chăm chú
Cả nơi cây cỏ hoang sơ, nơi chim trời và khắp loài muông thú
Không ồn ào, không khoa trương, đó là tình cảm rất mực hồn nhiên
Và ta cũng đang yêu lại mẹ, tình yêu chân thành, sâu nặng thiêng liêng