Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước rụng tiếng nói
Hai bước rơi tiếng cười
Người đồng mình thương lắm con ơi
Xa đo nỗi buồn
Cao nuôi chí lớn
Dẫu có làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá (đừng chê đá gập ghềnh)
Ở trong thung (không chê thung nghèo đói)
Ta như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh không kêu cực nhọc
Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục
Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con
Cha con
Thư gửi thầy mẹ
Ai về làng cũ hôm nay,
Thư này, đưa hộ cho thầy mẹ tôi.
Con đi mười mấy năm trời
Một thân bé bỏng, nửa đời gió sương:
Thầy đừng nhớ, mẹ đừng thương
Cầm như đồng kẽm ngang đường bỏ rơi!
Thầy mẹ ơi! Thầy mẹ ơi,
Tiếc công thầy mẹ đẻ người con hư!
Con đi năm ấy tháng tư
Lúa chiêm xấp xỉ, giỗ từ tháng ba.
Con đi quạnh cửa, quạnh nhà
Cha già đập lúa, mẹ già rũ rơm.
Cha giã gạo, mẹ thổi cơm
Có con, con vắng, ai làm thay cho?
Con dan díu nợ giang hồ
Một mai những tưởng cơ đồ làm nên.
Ai ngờ ngày tháng lưu niên
Đã không gọi chút báo đền dưỡng sinh,
Lại mang ân ái vào mình
Cái yêu làm tội, làm tình cái thân.
Bó tay như kẻ hàng thần
Chán chường như lũ tàn quân lìa thành.
Mẹ cha thì nhớ thương mình
Mình đi thương nhớ người tình xa xôi…
Ở thư này, thầy mẹ ơi!
Nhận cho con lấy vài lời kính thăm
Xin thầy mẹ cứ yên tâm
Đừng thương nhớ, một vài năm, con về.
Thầy ơi, đừng chặt vườn chè
Mẹ ơi đừng bán cây lê con trồng…
Nhớ thương thầy mẹ khôn cùng
Lạy thầy, lạy mẹ thấu lòng cho con.
Viết cho con mùa xuân thứ nhất
Những mái ngói thẫm màu ủ một chút hồn xưa
Con sinh ra – ấm áp tự bao giờ!
Con chưa hay gì đâu… Xuân đã tràn khắp ngả
Thành phố mở oà cho con tất cả
Mọi ngả đường lên một tuổi cùng con.
Lên một tuổi Tháp Rùa. Lên một tuổi Hồ Gươm
Một tuổi cả ráng mây vàng rồng nổi,
Bao voi đá tượng đồng nhìn con, đều một tuổi
Thành phố của đời cha, nay lại thuộc đời con.
Sông Hồng dâng. Màu đất bãi như son
Phù sa đỏ thấm trong hồn thành phố
Dấu giặc tan đi, tàn theo cỏ úa
Ngô khoai lên, và lúa trỗ xanh ngời.
Những con đê, mòn công sức đắp bồi
Bao bọc hết từng đền đài lịch sử
Năm con sinh, hai tháng ròng lũ đổ
Chẳng chỗ xoáy nào lở tới mình con!…
Thành phố bao lần bão đạn mưa bom
Sao con gặp mặt người âu yếm thế!
Các cô chú chẳng mấy ai còn trẻ
Ánh tinh hoa trong mắt thật không ngờ…
Cha dẫn con qua đường đá ngoại ô
Lối cha mẹ vẫn đi về sớm tối
Nghe tiếng búa quai rền, tiếng thoi bay giữa sợi
Giàn giáo dựng ban mai, lò bánh toả ban chiều
(Những âm sắc chuyên cần của cuộc đời vất vả
Cho mỗi ngày con hạnh phúc bao nhiêu!)
Con hãy quen và con hãy yêu
Mỗi góc phố, mỗi căn nhà chật hẹp
Những căn gác, cầu thang lên cót két
Những vỉa hè gạch cũ, guốc khua vang
Nơi thiên tài nhân dân từng lớn lên ở đó
Cho mắt con đầy ánh sáng Việt Nam!
Thành phố suốt đời con qua chẳng hết
Chưa phải rộng mênh mông, mà sâu đến không cùng.
Con đi giữa mọi sắc mầu bất diệt
Sao nhẹ nhàng, thành phố cứ lâng lâng!
Con lớn lên. Đời sẽ rộng dài hơn
Sẽ sung sướng hơn thời lên một tuổi…
Nhưng có thể có gì so sánh nổi
Với mọi điều cha đang ước cho con?
1972
(theo Thơ Bằng Việt – NXB Văn Học, 2003)
Bài thơ năm mươi
Cho con nhân ngày 27-7
Cha đi B
mang về
bàn tay héo.
Năm mươi phần trăm sức khỏe
cho con
sinh ra
làm người.
Năm mươi tuổi
mới được
nhìn thấy ước mơ
hạnh phúc
Năm mươi tuổi
mới được
cầm trên tay sự thật
Mới được
cười
khóc…
Nhìn con tập lật
Nắm tay lật úp đi con
Co thân tròn trịa như hòn đá lăn
Muốn cho đời sống không cằn
Tập cho quen mất thăng bằng từ đây
Bé nhìn biển
Nghỉ hè với bố
Bé ra biển chơi
Tưởng rằng biển nhỏ
Mà to bằng trời.
Như con sông lớn
Chỉ có một bờ
Bãi giằng với sóng
Chơi trò kéo co.
Phì phò như bễ
Biển mệt thở rung
Còng giơ gọng vó
Định khiêng sóng lừng.
Nghìn con sóng khoẻ
Lon ta lon ton
Biển to lớn thế
Vẫn là trẻ con.
Chân dung
Cha tôi
Huyết thống tổ tiên trích ngang bản mặt
Trán rộng cộm nỗi đau
Rụa ràn cơn sóng đất
Thấm vào đêm
Thấu cả sang ngày
Cha tôi
Mắt vẫn cười
Buồn vui trúng trật
Con cháu sum vầy
Bếp chật
Khói phân vân
Cha tôi
Ém nắng mưa lên vạt tóc trắng ngần
Xói lở gót chân trần
Mỏng dần lá lúa
Sông Lam thẳm lời nguyền
Thảnh thơi về biển
Cha tôi
Bây giờ nhòa vào miền những giấc mơ
Mỗi ban mai cỏ lại xanh ngơ ngác
Gió vót đọt tranh lia ngàn mũi mác
Chọc qua vỉa đá
Tìm trời…
10/10/1998
Con dạy bố
Sao hoa được uống nước lã
Mà con phải uống nước sôi
Vì hoa không biết đau bụng
Chỉ đau khi bị hái thôi
Thế sao ngày xưa bố lại
Hái hoa tặng mẹ bao lần
Hì hì mỗi khi mẹ muốn
Bố đâu có được phân vân
Sao mẹ lại muốn hư thế
Ngày xưa bố mẹ đều khờ
Mà khi bông hoa được tặng
Chắc là nó đỡ bơ vơ
Ứ ừ bố toàn nói dối
Hái hoa là sai là sai
Ừ bố xin nhận khuyết điểm
Mời con của bố véo tai
Nhưng chắc bông hoa bị hái
Đã tha thứ cho bố rồi
Bởi vì bông hoa nhân hậu
Như con bướng bỉnh của tôi.
22.12.05
Được nghe bà kể khổ
Được nghe bà kể khổ
Con thấy đời con thực là đáng chết!
Con đã đi bóc lột để nuôi bà
Con bây giờ không dám nhận là cha
Dù bà do con đẻ ra
Con, thành phần địa chủ thối tha
Trước nhân dân, trước Đảng, trước bà
Xin thành khẩn cúi đầu chịu tội!
Đó là lời môt cụ đồ ở ngoại thành Hà Nội
Trước đấu trường giăng giối với con
(1972)
Chiếc chiếu
Có ai thấy một người cha
Từng buổi, từng buổi
Trước tủ kính cửa hàng mậu dịch dòm như nổ mắt
Tì mũi dẹp như quả bóng xuống hơi
Thầm đọc đi đọc lại giá hàng từng thứ đồ chơi
Dù nhiều lần đã hạ giá
Trong óc nổi bòng bong từng mớ
Những cơm đến gạo đến quần đến áo
Những đôi chiếu nằm rách từ giữa rách ra
Tục ngữ nói rằng những chiếc nhà dột từ nóc trên dột xuống
Từng sáng mai nhìn gầm giường
Đốt cói rụng đầy như chiếu rụng đốt xương
Gió thổi từ dưới thổi lên
Muỗi cũng đốt từ dưới đốt lên
Nhưng con đái dầm lại tiện
Ròng rã mười năm kháng chiến
Cầm vững hai tay
Một cái tinh thần
Choảng nhau với súng với bom
Gian khổ còn ư?
Bố con ta lại vung cái tinh thần như tráng sĩ vung gươm
Chong chóng không quay
Con vứt đi phụng phịu
Sáng kiến làm đồ chơi
Bố thì không thiếu
Bố lại lấy lá dứa vận cho con cái kèn
Bố thổi nó kêu lên
Tò he…tò he
Con đắc chí giật kèn đi thổi khắp Ô Kim Mã
Tò he…tò he
Như một thiên sứ hài đồng
Xuống lệnh điềm tin
Tò he…tò he…
Nhớ truyện Đông Chu sao đỏ, sao đen
Tò he…tò he…