Với người yêu thơ mà nói, có lẽ không ai là không biết đến TTKh với tác phẩm “Hai Sắc Hoa Tigon“. Một bài thơ có thể dễ dàng làm rung động trái tim người xem chỉ với một lần đọc. Tôi cũng thế, khác với những bài thơ khó hiểu của Hàn Mặc Tử, cũng là những bài thơ về nỗi đau, về nỗi ghen hờn, tuyệt vọng. Thế nhưng, thơ của TTKh, nỗi buồn đau của TTKh lại được khắc họa rõ nét và dễ dàng thấm vào lòng người qua những âm từ nhẹ nhàng, sâu lắng chứ không phải là những ngữ từ quá đau khổ.
Qua nhiều lời đồn đại, phỏng đoán rồi rốt cuộc cũng chẳng ai biết chắc chắn bà là ai, bà viết về người nào. Nhưng có một điều luôn hiển hiện là đã hơn 70 năm qua, thơ của bà vẫn là một “hiện tượng” từ đương thời đến tận ngày nay. Rất nhiều thi nhân lấy cảm hứng từ “Hai Sắc Hoa Tigon” và cũng rất nhiều người chỉ yêu thơ khi đọc qua tác phẩm ấy.
Âm điệu thơ bà trở nên quen thuộc, “ám ảnh” đến nỗi nó trở thành một dạng, một “loại” thơ riêng biệt. Bất cứ người yêu thơ nào chỉ cần đọc qua vài dòng của một bài thơ nào đó, chưa cần biết nội dung ra sao, từ ngữ thế nào, chỉ cần nghe âm điệu thôi cũng đủ để họ à lên rằng: “À! bài thơ này cảm hứng từ Hai Sắc Hoa Tigon!”. Tôi cũng thế!
Hai Sắc Hoa Tigon có sức ảnh hưởng là thế, tuy nhiên ít người đã từng đọc qua hết 4 tác phẩm được biết đến của bà. Vì vậy, hôm nay tôi viết bài này để chia sẻ với mọi người yêu thơ bốn tác phẩm được lưu lại, gồm “Bài Thơ Thứ Nhất, Hai Sắc Hoa Tigon, Đan Áo Cho Chồng và Bài Thơ Cuối Cùng”. Mời mọi người cùng xem qua:
Bài Thơ Thứ Nhất
Thuở trước hồn tôi phơi phới quá
Lòng thơ nguyên vẹn một làn hương
Nhưng nhà nghệ sĩ từ đâu lại
Êm ái trao tôi một vết thương.
Tai ác ngờ đâu gió lại qua
Làm kinh giấc mộng những ngày hoa
Thổi tan tâm điệu du dương trước
Và tiễn người đi Bến Cát xa.
Ở lại vườn Thanh có một mình
Tôi yêu gió rụng lúc tàn canh
Yêu trăng lặng lẽ rơi trên áo
Yêu bóng chim xa nắng lướt mành.
Và một ngày kia tôi phải yêu
Cả chồng tôi nữa lúc đi theo
Những cô áo đỏ sang nhà khác
Gió hỡi làm sao lạnh rất nhiều.
Từ đấy không mong không dám hẹn
Một lần gặp nữa dưới trăng nghiêm
Nhưng tôi vẫn chắc nơi trời lạ
Người ấy ghi lòng vẫn nhớ em.
Đang lúc lòng tôi muốn tạm yên
Bỗng ai mang lại cánh hoa tim
Cho tôi ép nốt dòng dư lệ
Nhỏ xuống thành thơ khóc chút duyên.
Đẹp gì một mảnh lòng tan vỡ
Đã bọc hoa tàn dấu xác xơ
Tóc úa giết dần đời thiếu phụ
Thì ai trông ngóng chả nên chờ.
Viết đoạn thơ đầu lo ngại quá
Vì tôi còn nhớ hẹn nhau xưa:
“Cố quên đi nhé câm mà nín
Đừng thở than bằng những giọng thơ”.
Tôi run sợ viết lặng im nghe
Tiếng lá thu khô xiết mặt hè
Như tiếng chân người len lén đến
Song đời nào dám gặp ai về.
Tuy thế tôi tin vẫn có người
Thiết tha theo đuổi nữa than ôi
Biết đâu tôi một tâm hồn héo
Bên cạnh chồng nghiêm luống tuổi rồi.
Hai Sắc Hoa Ti Gôn
Một mùa thu trước, mỗi hoàng hôn
Nhặt cánh hoa rơi chẳng thấy buồn
Nhuộm ánh nắng tà qua mái tóc
Tôi chờ người đến với yêu đương
Người ấy thường hay ngắm lạnh lùng
Dải đường xa vút bóng chiều phong
Và phương trời thẳm mờ sương cát
Tay vít dây hoa trắng chạnh lòng
Người ấy thường hay vuốt tóc tôi
Thở dài trong lúc thấy tôi vui
Bảo rằng: hoa dáng như tim vỡ
Anh sợ tình ta cũng vỡ thôi
Thuở đó nào tôi đã hiểu gì
Cánh hoa tan tác của sinh ly
Cho nên cười đáp: Màu hoa trắng
Là chút lòng trong chẳng biến suy
Đâu biết lần đi một lỡ làng
Dưới trời đau khổ chết yêu đương
Người xa xăm quá, tôi buồn lắm!
Trong một ngày vui pháo nhuộm đường
Từ đấy thu rồi, thu lại thu
Lòng tôi còn giá đến bao giờ
Chồng tôi vẫn biết tôi thương nhớ
Người ấy, cho nên vẫn hững hờ
Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời
Ái ân lạt lẽo của chồng tôi
Mà từng thu chết, từng thu chết
Vẫn giấu trong tim bóng một người
Buồn quá! Hôm nay xem tiểu thuyết
Thấy ai cũng ví cánh hoa xưa
Nhưng hồng, tựa trái tim tan vỡ
Và đỏ như màu máu thắm pha
Tôi nhớ lời người đã bảo tôi
Một mùa thu trước rất xa xôi
Đến nay tôi hiểu thì tôi đã
Làm lỡ tình duyên cũ mất rồi
Tôi sợ chiều thu phớt nắng mờ
Chiều thu, hoa đỏ rụng chiều thu
Gió về lạnh lẽo, chân mây vắng
Người ấy sang sông đứng ngóng đò
Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng
Trời ơi, người ấy có buồn không?
Có thầm nghĩ tới loài hoa vỡ
Tựa trái tim phai, tựa máu hồng
Ðan Áo Cho Chồng
Chị ơi nếu chị đã yêu
Ðã từng lỡ hái ít nhiều đau thương
Ðã xa hẵn quãng đời hương
Ðã đem lòng gởi gió sương mịt mù
Biết chăng chị, mỗi mùa Ðông
Ðáng thương những kẽ có chồng như em
Vẫn còn thấy lạnh trong tim
Ðan đi đan lại áo len cho chồng
Như con chim hót trong lồng
Hạt mưa đã rụng bên sông bơ thờ
Lưng trời nổi tiếng tiêu sơ
Hay đâu gió đã sang bờ ly tan
Tháng ngày miễn cưỡng em đan
Kéo dài một chiếc áo len cho chồng
Như con chim hót trong lồng
Tháng ngày thương tiếc cánh hồng nơi nao
Ngoài trời hoa nắng xôn xao
Ai đem khoá chết chim vào lồng nghiêm
Ai đem lễ giáo giam em
Sống hờ trọn kiếp trong duyên trái đời
Lòng em buồn lắm chị ơi !
Trong bao ngờ vực với lời mỉa mai
Quang cảnh lạ, tháng ngày dài
Ðêm đêm nghĩ đến ngày mai giật mình.
Bài Thơ Cuối Cùng
Anh hỡi, tháng ngày xa quá nhỉ?
Một mùa thu cũ một lòng đau
Ba năm ví biết anh còn nhớ
Em đã câm lời có nói đâu.
Đã lỡ thôi rồi chuyện biệt ly
Càng khơi càng thấy lụy từng khi
Trách ai mang cánh “ti gôn” ấy
Mà viết tình em được ích gì?
Chỉ có ba người đã đọc riêng
Bài thơ đan áo của chồng em
Bài thơ đan áo nay rao bán
Cho khắp người đời thóc mách xem.
Là giết đời nhau đấy biết không?
Dưới giàn hoa máu tiếng mưa rung
Giận anh em viết dòng dư lệ
Là chút dư hương điệu cuối cùng.
Từ đây anh hãy bán thơ anh
Còn để yên tôi với một mình
Những cánh hoa lòng, hừ đã ghét
Thì đem mà đổi lấy hư vinh.
Ngang trái đời hoa đã úa rồi
Từng mùa gió lạnh sắc hương rơi
Buồng nghiêm thờ thẩn hồn eo hẹp
Đi nhớ người không muốn nhớ lời.
Tôi oán hờn anh mỗi phút giây
Tôi run sợ viết bởi rồi đây
Nếu không yên được thì tôi chết
Đêm hỡi, làm sao tối thế này?
Năm lại năm qua cứ muốn yên
Mà phương ngoài gió chẳng làm quên
Và người vỡ lỡ duyên thầm kín
Lại chính là anh, anh của em.
Tôi biết làm sao được hỡi trời
Giận anh không nỡ nhớ không thôi
Mưa buồn mưa hắt trong lòng ướt
Sợ quá đi anh, có một người.
TTKh, cũng như cái tên, những điều về bà vẫn luôn là bí ẩn, tác phẩm của bà cũng vậy. Nhưng chúng ta có thể biết rằng bà không phải là một nhà thơ đương thời, bán và kiếm sống với nghề viết thơ, có lẽ bà chỉ viết bởi một nỗi đau, uất nghẹn gì quá lớn. Nhưng dù sao đi nữa, dù những vần thơ bà viết ra là vì lí do gì thì những người yêu thơ thời nay chúng ta chắc chắn vẫn muốn nói một lời cảm ơn. Cảm ơn vì đã để lại trong kho tàng thơ Việt những tác phẩm xứng đáng được lưu truyền.
Xem thêm Thơ Tình hoặc Những Chùm Thơ Nổi Tiếng Khác