Trong nền văn học Việt Nam, nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương là một hiện tượng đặc biệt, không chỉ trong nội dung và nghệ thuật sáng tác mà ngay cả các văn bản sáng tác của nữ sĩ họ Hồ vẫn còn là những vấn đề đặc biệt, cần tiếp tục nghiên cứu tìm hiểu. Riêng về cuộc đời riêng tư của nhà thơ, cho đến nay vẫn còn là những dấu hỏi, chưa có một công trình nghiên cứu nào đáng tin cậy cả.
Và hôm nay, sau những bài thơ hay nhất của Hồ Xuân Hương, bài viết này tôi sẽ gửi đến các bạn chùm thơ “Vịnh” hay nhất của Hồ Xuân Hương. Vịnh, tức ngâm thơ ứng khẩu để tả cảnh, hoặc ca ngợi một phong cảnh, biểu lộ một tâm trạng. Và nữ sĩ Hồ Xuân Hương cũng có rất nhiều những bài vịnh hay và nổi tiếng. Nay, tôi tổng hợp lại thành một bài viết cho các bạn dễ dàng tìm đọc và thưởng thức:
1, Vịnh Cái Quạt
Mười bảy hay là mười tám đây
Cho ta yêu dấu chẳng dời tay
Mỏng dày chừng ấy chành ba góc
Rộng hẹp ngần nao cắm một cay
Càng nực bao nhiêu thời càng mát
Yêu đêm chẳng chán lại yêu ngày
Hồng hồng má phấn duyên vì cậy
Chúa dấu vua yêu một cái này
2, Vịnh Ông Cắng Đánh Nhau
Sự này căn cớ bởi vì đâu?
Cái cắng sao mà bỗng đánh nhau.
Vác gậy bà dằn phang dưới gối,
Vớ đùi ông huýnh giáng lên đầu.
Cha căng mất vía bon lên trước,
Chú kiết kinh hồn lẩn lại sau.
Một chốc may mà mưa lại tạnh,
Vì rằng đi chữa có bồ câu.
3, Vịnh Đời Người
Trăm năm ba vạn sáu ngàn ngày
Dẫu có ngàn vàng khó đổi thay
Trong núi ngàn năm cây vẫn có
Dưới trần trăm tuổi dễ không ai
Nghĩ đường danh lợi lòng thêm chán
Thấy kẻ gian ngoan bụng lại đầy
Đắng xót ghê thay mùi tục lụy
Bực mình theo Cuội tới cung mây
4, Vịnh Bách Chu – Tức Sương Nữ
Chiếc bách buồn về phận nổi nênh
Giữa dòng ngao ngán nỗi lênh đênh
Lưng khoang tình nghĩa mong đầy đặn
Nửa mạn phong ba luống bập bềnh
Chèo lái mặc ai lăm đỗ bến
Buồm lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh
Ấy ai thăm ván cam lòng vậy
Ngán nỗi ôm đàn những tấp tênh
5, Vịnh Cái Chuông
Năm ba thằng ngọng đứng xem chuông
Nó bảo nhau rằng ấy ái uông
6, Vịnh Dạy Con Trẻ
Buổi học xong rồi cảnh vắng teo,
Đứng lên nằm xuống lại nằm mèo.
Miệng thèm sờ rượu be hôi rích,
Giọng khát tìm chè lọ mốc meo.
Trầu một vài tuần nhai bỏm bẻm,
Thuốc năm ba điếu hút phì phèo.
Ai về nhắn nhủ cô bay biết,
Cũng chẳng phong lưu cũng chẳng nghèo.
7, Vịnh Hằng Nga
Hỡi chị Hằng Nga náu Quảng Hàn
Bốn mùa trăng gió mấy giang san
Áo tiên tuy nhuộm màu Vương Mẫu
Hương tục còn nồng lửa Hậu Lang
Mắt phượng nhớ say mùi ngọc thố
Cung Nghê sao thẹn khúc cầm loan
Nẻo không duyên nợ người cùng thế
Xin chớ dầm mình nước hợp hoan
8, Vịnh Hoa Cúc
Chấp cả hàn phong xiết cả sương,
Trước rào xum họp tấm bao vàng.
Yêu vì vãn tuyết hương càng lạ,
Lẫn với phàm hoa sắc cũng thường.
Đào lệnh nòi xưa nghe chửa hết,
Tây Thi giống trước hãy còn ương.
Yêu hoa nên hoạ người say tỉnh,
Rượu chén hoàng hoa ngẫu hứng thương.
9, Vịnh Nằm Ngủ
Mùa hè hây hẩy gió nồm đông
Tiên nữ nằm chơi quá giấc nồng
Lược trúc chải cài trên mái tóc
Yếm đào trễ xuống dưới nương long
Ðôi gò Bồng Đảo sương còn ngậm
Một lạch Đào Nguyên suối chửa thông
Quân tử dùng dằng đi chẳng dứt
Ði thì cũng dở ở sao xong
10, Vịnh Nhàn Cư
Mặc ai xe ngựa, mặc ai hèo,
Ngồi tựa hiên mai, vắt tréo kheo.
Bầu rót rượu tiên mời bạn cũ,
Tay nâng thuốc thánh chữa dân nghèo.
Thơ ngâm “Lương phủ” người ngoại núi,
Đàn gảy “Cao sơn” khách ngọn đèo.
Mấy thuở thái bình nay lại gặp,
Vỗ tay đua nhịp tính tình cao.
11, Vịnh Ni Sư
Xuất thế hồng nhan kể cũng nhiều,
Lộn vòng phu phụ mấy là kiêu.
Gậy thần Địa Tạng khi chèo chống,
Tràng hạt Di Đà để đếm đeo.
Muốn dựng cột buồm sang bến giác,
Sợ cơn sóng cả lộn dây lèo.
Ví ai quả phúc mà tu được,
Cũng giốc một lòng để có theo.
12, Vịnh Thăng Long Hoài Cổ
Ngân ngất tầng mây một dải cờ
Kinh thành ngày trước tỉnh bây giờ
Tượng đồng Trấn Vũ hương còn ngát
Bia đá Khuê Văn chữ chửa mờ
Bảo tháp lơ thơ chòm cỏ mới
Hồ sông lai láng bóng trăng xưa
Nào ai cố lão ra đây hỏi
Chốn cũ phồn hoa đã phải chưa
13, Vịnh Xuyên Cổ (Vịnh Trống Thủng)
Của tôi bưng bít vẫn ngùi ngùi
Nó thủng vì chưng cũng nặng dùi
Ngày vắng trên lầu dăm bảy lúc
Đêm thanh dưới gác một đôi hồi
Khi khoan chưa chán thời khi nhặt
Đánh đứng không thôi lại đánh ngồi
Nhắn nhủ ai về thương đến mấy
Thịt da ai cũng thế mà thôi
14, Vịnh Thạch Phu Phụ (Vịnh Vợ Chồng Đá)
Gia thất hoà bình lập hải ngu,
Thung dung tuế nguyệt nhất nhàn du.
Đông hồi tây lĩnh lân đề phụ,
Bắc hướng nam sơn tiếu vọng phu.
Đế đính nghĩa trường thiên địa tịnh,
Xướng tuỳ thanh động hải sơn thu.
Vãng lai hoặc vấn cừ tôn tử,
Thạch tại sơn đầu nhân tại chu.
Nhà cửa yên lành nơi góc biển,
Thong dong ngày tháng mãi nhàn du.
Đông tây núi ngó thương gào vợ,
Nam bắc non nhìn ngắm vọng phu.
Gắn bó nghĩa dài trời đất sánh,
Xướng tuỳ lời động biển non chờ.
Lại qua ví hỏi đàn con cháu,
Đá ở đầu non khách dưới đò.
(Bùi Hạnh Cẩn)
Thơ Hồ Xuân Hương đa số là truyền tụng nên có nhiều những dị bản, bản chép khác nhau, những bài thơ của Hồ Xuân Hương trong chùm thơ này nếu có khác với những gì bạn biết thì cũng là điều bình thường. Thơ Hồ Xuân Hương hay, nhưng cái “thanh thanh tục tục” đó đã khiến nhiều người khi đọc ra phải đỏ mặt!
Và vừa rồi là 14 bài vịnh nổi tiếng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương đã để lại cho hậu thế, hi vọng rằng các bạn cũng yêu mến những bài thơ ấy. Còn rất nhiều những bài thơ hay và chùm thơ hay khác trong các chuyên mục thơ trên phongnguyet.info, đừng quên ghé qua thường xuyên để cập nhật những bài thơ tình hay và thơ tình buồn lãng mạn nhất, chúc các bạn vui vẻ bên những vần thơ!
Xem thêm Thơ Hồ Xuân Hương hoặc Chùm Thơ Nổi Tiếng và Những Chùm Thơ Hay Của Hồ Xuân Hương cùng Thơ Tình Sáng Tác Mới