Bùi Minh Quốc sinh ngày 3/10/1940, quê ở Mỹ Ðức, tỉnh Hà Tây. Ngay từ khi còn là học sinh trung học, ông đã sớm nổi tiếng ở miền Bắc với bài thơ Lên miền Tây. Bài thơ này đã được phổ biến rộng rãi và đưa vào chương trình giáo khoa phổ thông thời bấy giờ. Ông còn có bút danh là Dương Hương Ly. Cuộc đời của ông đã từng gắn liền với huyền thoại về sự hy sinh của văn nghệ sĩ cho cuộc kháng chiến chống Mỹ. Thời ấy, Ông đã cùng với vợ là nhà thơ Dương Thị Xuân Quý gửi con gái đầu lòng mới 16 tháng để vào Nam chiến đấu và vợ ông đã hy sinh tại chiến trường miền Nam. Sau năm 1975, ông từng giữ các trách nhiệm Phó chủ tịch hội Văn nghệ và Tổng biên tập Tạp chí Ðất Quảng tại Quảng Nam – Ðà Nẵng, rồi chủ tịch hội Văn nghệ tỉnh Lâm Ðồng (1987)… phongnguyet.info xin giới thiệu những bài thơ hay của ông.
Bài thơ: Đất quê ta mênh mông
Đất quê ta mênh mông
Thơ Bùi Minh Quốc
Mẹ đào hầm từ thuở tóc còn xanh
nay mẹ đã phơ phơ bạc đầu
mẹ vẫn đào hầm dưới tầm đại bác
bao đêm rồi tiếng cuốc vọng năm canh.
Đất nước mình hai mươi năm chiến tranh
tiếng cuốc năm canh nặng tình đất nước
hầm mẹ giăng như luỹ như thành
che chở mỗi bước chân con bước.
Đất quê ta mênh mông
quân thù không xăm hết được
lòng mẹ rộng vô cùng
mẹ giấu cả sư đoàn dưới đất
nơi hầm tối lại là nơi sáng nhất
nơi con nhìn ra sức mạnh Việt Nam.
Trên nắp hầm
bầy giặc Mỹ xúm vào đánh mẹ
nửa lời không hé
mẹ lặng thinh trước những trận đòn thù.
Trên mình mẹ mang nhiều thương tật
tóc mẹ bạc rồi lại bạc thêm
nhưng đêm đêm
từng nhát cuốc vẫn xoáy vào ruột đất.
Có những đoàn quân từ lòng đất xông lên
quân thù bạt vía
xung quanh chúng đều là trận địa.
Đất quê ta mênh mông
lòng mẹ rộng vô cùng.
9-1967
Bài thơ: Có khi nào
Có khi nào
Thơ Bùi Minh Quốc
Có khi nào trên đường đời tấp nập
Ta vô tình đi lướt qua nhau
Bước lơ đãng chẳng ngờ đang để mất
Một tâm hồn ta đã đợi từ lâu…
Bài thơ: Bài thơ về hạnh phúc
Bài thơ về hạnh phúc
Thơ Bùi Minh Quốc
(Tưởng nhớ XQ thân yêu)
I
Thôi em nằm lại
Với đất lành Duy Xuyên
Trên mồ em có mùa xuân ở mãi
Trời chiến trường vẫn một sắc xanh nguyên.
Trời chiến trường không một phút bình yên
Súng nổ gấp. Anh lên đường đuổi giặc
Lấy nỗi đau vô cùng làm sức mạnh vô biên
Bước truy kích đạp trăm rào gai sắc
Ôi mũi lê này hôm nay sao sáng quắc
Anh mất em như mất nửa cuộc đời
Nỗi đau anh không thể nói bằng lời
Một ngọn lửa thâm trầm âm ỉ cháy
Những viên đạn quân thù bắn em, trong lòng anh sâu xoáy
Anh bàng hoàng như ngỡ trái tim rơi
Như bỗng tắt vầng mặt trời hạnh phúc.
Nhưng em ạ, giây phút này chính lúc
Anh thấy lòng anh tỉnh táo lạ thường
Nhằm thẳng quân thù, mắt không giọt lệ vương
Anh nổ súng.
II
Hạnh phúc là gì? Bao lần ta lúng túng
Hỏi nhau hoài mà nghĩ mãi vẫn chưa ra
Cho đến ngày cất bước đi xa
Miền Nam gọi, hai chúng mình có mặt.
Nhớ chăng em, cái mùa mưa đói quay đói quắt
Mỗi bữa chia nhau nửa bát măng rừng
Em xanh gầy, gùi sắn nặng trên lưng
Môi tái ngắt, mái tóc mềm đẫm ướt
Bao giốc cao em cần cù đã vượt
Và mỗi lần ngồi nghỉ, em nhìn anh
Em nói tới những điều em định viết
Giữa hai cơn đau em ngồi ghi chép
Con sông Giàng gầm réo miên man
Nước lũ về… Trang giấy nhỏ mưa chan
Em vẫn viết: lòng dạt dào cảm xúc.
Và em gọi đó là hạnh phúc…
Nhớ chăng em, ngày mở màn chiến dịch Đông Xuân
Em lên đường phơi phới bước chân
B.52 bom nghìn tấn dội
Kìa dáng em băng rường bước vội
Vẫn nụ cười tươi tắn ấy trên môi.
Thôn 6 Bình Dương bãi cát sóng dồi
Nắng long lanh trong mắt người bám biển
Giặc mới lui càn khi em vừa đến
Bà mẹ già kể chuyện chặn xe tăng
Quanh những bờ dương bị giặc san bằng
Đã lại mở những chiến hào gai góc
Những em bé, dưới mưa bom, vẫn đi làm đi học
Những vồng khoai ruộng lúa vẫn xanh tràn
Trong một góc vườn cháy khét lửa Na-pan
Em sửng sốt gặp một nhành hoa cúc.
Và em gọi đó là hạnh phúc…
Như chồi biếc gặp mưa xuân, như chim én say trời
Em mải mê, đi giữa bao người
Xuyên Thọ, Xuyên Châu, Xuyên Hà, Xuyên Phú…
Những mảnh đất anh hùng quyến rũ
Phút giây đầu đã ràng buộc đời em
Như tự lọt lòng từng biết mấy thân quen
Em nhỏ giao liên, mẹ hiền trụ bám
Cô du kích dịu dàng dũng cảm
Sông Thu Bồn hằng xao động tâm tư
Có tiếng hò như thực như hư
Em đã đến, tắm mình trong sóng nước
Sông kể em nghe chuyện đôi bờ thủa trước
Em mở mắt nhìn kinh ngạc những làng thôn
Và kêu lên khi được thấy cội nguồn
Mỗi sự tích trên đất này thắng Mỹ.
Em đã gặp bao anh hùng dũng sĩ
Đã cùng họ sẻ chia
Cọng rau lang bên miệng hố bom đìa
Phút căng thẳng khi vòng vây giặc siết
Nỗi thống khổ ngút ngàn không kể hết
Của một thời nô lệ đau thương
Em lớn lên bên họ can trường
Giữa bom gào đạn réo
Em đã thấy những tâm hồn tuyệt vời trong trẻo
Những con người như ánh sáng lung linh
Mỗi đêm ra đi giản dị hiến mình
Để làm nên buổi mai đầy nắng
Em bối rối, em sững sờ đứng lặng
Vẻ đẹp này em chưa biết đặt tên
Thức dậy bao điều mới mẻ trong em
Nơi ngọn bút nghe cuộc đời thôi thúc.
Và em gọi đó là hạnh phúc…
III
Em ra đi chẳng để lại gì
Ngoài ánh mắt cười lấp lánh sau hàng mi
Và anh biết khi bất thần trúng đạn
Em đã ra đi với mắt cười thanh thản
Bởi được góp mình làm ánh sáng ban mai
Bởi biết mình có mặt ở tương lai.
Anh sẽ sống đẹp những ngày em chưa kịp sống
Sẽ yêu trọn những gì em chưa kịp yêu
Em trong anh là mùa xuân náo động
Từ phút này càng rực rỡ bao nhiêu.
8 tháng 3 – 1969
6 tháng 9 – 1969
Nguồn: Trường Sơn – đường khát vọng, NXB Chính trị quốc gia, 2009
Bài thơ: Thơ tặng vợ hiền
Thơ tặng vợ hiền
Thơ Bùi Minh Quốc
Em ngồi đó, quên cả ngày tàn quên đêm khuya khoắt
Mười ngón tay, lau một thế giới dịu hiền
Những con búp bê kia muôn màu lung linh ánh mắt
Em lẳng lặng đẩy lùi cơn bão dập đời anh.
Gầm rít quanh ta cơn bão phũ phàng
Cuộc vây hãm dằng dai của mắt cú miệng hùm lưỡi rắn
Em ngồi đó, mười ngón tay lau đằm thắm
Một thế giới dịu hiền – thông điệp của hồn em.
Cái thời nhố nhăng cặn bã hóa vương quyền
Rồi lọc hết qua bàn tay em – chỉ sau cùng còn lại
Chỉ sau cùng còn lại
Một thế giới dịu hiền nâng giấc mãi thơ anh.
(28-7-1997)
Bài thơ: Bài thơ của người qua tuổi 30
Bài thơ của người qua tuổi 30
Thơ Bùi Minh Quốc
Dù không phải đứng đợi dưới gốc me già
Tóc và râu hài hoà như bài thơ Đường luật
Quần và áo phẳng phiu như tình yêu thứ nhất
Anh vẫn giữ nguyên vẹn những ý nghĩ tốt lành.
Cảm ơn những vòm me trên đường phố Sài Gòn
Nhắc nhở hoài mối tình đầu đắm đuối
Tình yêu em ơi không bao giờ luống tuổi
Dù chúng mình đã qua lứa ba mươi.
Không còn đợi em phải chuẩn bị nụ cười
Bởi nhiều bực mình hằn phía sau đuôi mắt
Không còn gặp nhau là hôn nhau thân mật
Nhưng mọi lo toan anh chia sẻ cùng em.
Không còn đợi chờ hương dạ lý mỗi đêm
Hai đứa mới thầm thì lời tình tự
Nhưng mỗi miếng anh ăn, mỗi khi anh ngủ
Đều có tay em che chở ân cần.
Không còn đợi chờ hoa cúc nở đầy sân
Anh mới rụt rè trao lá thư hò hẹn
Nhưng gặp lại môi em cười bẽn lẽn
Là trái tim anh đã nhún nhẩy xôn xao.
Và sinh nhật nếu anh không kịp cạo râu
Không tặng hoa lay-ơn lẽ nào em trách
Vì mỗi ngày yêu em riêng anh thầm nhắc
Hãy giữ vẹn nguyên những ý nghĩ tốt lành
Như buổi ban đầu em đến trong anh.
Bài thơ
Đà lạt xuân
Thơ Bùi Minh Quốc
Cho Hiền
Em đấy ư, lưng trời hương sắc quyện
Ươm trọn đời anh nào vực nào đồi
Muôn ngón tay mơ trên vùng cỏ mịn
Mimoza thảng thốt nở hoa rồi
Chú ngựa non trưa hoang choàng nệm tía
Cất vó vờn thoang thoảng nước non thơm
Ơi thiếu nữ ôm bờm tung chín vía
Thả hồn lìa qua phía gió mơn mơn
Mặt trời ủ dưới chân rừng nưng nức
Sương thì thầm giun dế chợt im hơi
Xuân chín mựng dậy núi đồi nhưng nhức
Đoá sao ngời phưng phức dáng kiêu lơi
Nguồn: tạp chí “Kiến thức ngày nay” xuân Nhâm Thân 1992
Bài thơ: Ru xa
Ru xa
Thơ Bùi Minh Quốc
Cho bé xa
Bé xa, Bé xa
Giờ Bé ngủ nha
Choàng Bé đêm hoa
Anh ru, ru vọng
Anh ru, ru xa
Tay anh lóng ngóng
Lòng anh dịu mềm
Anh ru thật êm
Ngoan ngoan Bé ngủ
Anh ru, anh ru
Qua trời bão tố
Anh ru, anh ru
Qua đồi mượt cỏ
À ơi bão tố
Lùi xa lùi xa
À ơi đồi cỏ
Ru thơm mượt mà
Bé xa, Bé xa
Ngủ ngon vào mộng
À ơi tiên nga
Này anh ru vọng
À ơi ngọc ngà
Này anh ru xa
Ru xa, ru xa…
Hà Nội đêm 6-12-2001
Nguồn: Ru xa/ NXB Phụ Nữ, 2002
Bài thơ: Hồng dại của muôn đời
Hồng dại của muôn đời
Thơ Bùi Minh Quốc
Hồng dại bên rào lặng nở
Con đường vô tận một mình đi
Chợt bước phong trần bỡ ngỡ
Hồng dại bên rào ngào ngạt niềm chi
Mải mê con đường vô tận
Hồng dại bên rào thoắt đã xa xăm
Day dứt hương nồng số phận
Cho hồn mình giăng mắc với nghìn năm
Đà Lạt 15-12-2002
Nguồn: Ru xa/ NXB Phụ Nữ, 2002
Bài thơ: Bài thơ tặng cố nhân
Bài thơ tặng cố nhân
Thơ Bùi Minh Quốc
Đôi mắt thơ ngước lên khoảng trời hạnh thắm
Bập bẹ đầu đời lời ngỏ tuổi mười lăm
Em đâu biết những năm dài lửa đạn
Một khoảng trời hạnh thắm vẫn đăm đăm
Bao hụt hẫng nguôi rồi, anh cảm ơn số phận
Đã không cuốn em vào sóng gió đời anh
Anh vui gánh mọi gieo neo quốc vận
Cho em xa một cõi an bình
Xin cảm ơn, xin cảm ơn số phận
Đã cho anh lành lặn trở về
Được soi mắt vào khoảng trời hạnh thắm
Được mở lòng muôn dặm tới em xưa
Hà Nội 16-12-2001
Nguồn: Ru xa/ NXB Phụ Nữ, 2002
Bài thơ: Em khơi nguồn
Em khơi nguồn
Thơ Bùi Minh Quốc
Em khơi nguồn thơ anh
Mà em đâu biết thế
Em dồi dập thác gành
Cho hồn anh trời bể
Em tái tạo đời anh
Mà em đâu biết thế
Hồn xanh đầu bạc nhanh
Xin mình anh rơi lệ
Đà Lạt 7-1-1999
Nguồn: Ru xa/ NXB Phụ Nữ, 2002
Bùi Minh Quốc là một cây đại thụ trong nền thơ ca Việt Nam. Thơ ông luôn được sự yêu thích và mến mộ của độc giả.