BÀI THƠ: CẢM XÚC THÁNG 10

Không thể nói trời không trong hơn
Và mắt em xanh khác ngày thường
Khi đoàn quân kéo về mùa thu ấy
Nhịp trống rung ba mươi sáu phố phường
Mẹ đứng hàng đầu rưng rưng nước mắt
Xốn xang mẹ thường gọi các con
Anh chiến sĩ mến thương nhìn mẹ
Nghe niềm vui ấm cả tâm hồn
Đêm, cái đêm rút quân qua gầm cầu
Anh, anh đã hẹn ngày mai trở lại
Sóng sông Hồng vỗ bờ hát mãi
Đỏ niềm tin là khúc khải hoàn ca
Một sớm thu trong đất thắm sao vàng
Năm cửa ô xòe năm cánh rộng
Đoàn quân về nhấp nhô như sóng
Những ngôi nhà dường muốn cao thêm
Tháng Mười ấy là khúc ca say
Khúc ca mở những chiến công đầy
Ôi Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội
Nghìn năm vẫn một trái tim này.

– Tạ Hữu Yên –

BÀI THƠ: NGÀY VỀ

Hà Nội chiều nay mưa tầm tã

Ta lại về đây với phố xưa

Nước Hồ Gươm sao xanh dịu quá

Tháp Rùa rơi lệ cười trong mưa

Ta nhìn hai mắt ta nhìn mã

iLòng ta như lửa đốt dầu sôi

Nằm lại những chân rừng đầu núi

Hôm nay bao đồng chí đâu rồi

Ta đứng khóc giữa trời mưa hắt

Leng keng chuông xe điện đổ hồi

Lòng ta bỗng như dòng suối mát

Ta đã về đây, Hà Nội ơi!

Em Hà Nội má em ửng đỏ

Áo hoa em cất tự bao giờ

Góc phố bờ tường bao máu đổ

Còn tươi nguyên như những lá cờ

Từ khắp bốn phương trời lửa đạn

Đàn con về sau những năm xa

Cởi súng gạt mồ hôi trên trán

Ta lại xây Hà Nội của ta.

– Nguyễn Đình Thi –

BÀI THƠ: TÂM SỰ THỦ ĐÔ

Trên những chuyến xe bò

Đi về Kim Liên

Đi về Chèm, Vẽ…

Những người Thủ đô tản cư

Đoàn xe đi

Chở nặng tâm tư

Một góc nhà

Một hè phố

Mắt em biếc một chiều xưa

Quán Thánh, Cổ Ngư, Bạch Mai

Bóng liễu, tháp rùa

Một thằng bạn một thằng con ở lại

Khấp khểnh xe đi

Vấp vào đêm tối

Thủ đô

Ngày mùa thu

Cờ bốc lửa phố dài

Cờ bốc lửa công trường Nhà hát Lớn

Thủ đô

Ngày Thủ đô chào đón

Đoàn giải phóng quân về

Qua cầu Long Biên

Sông bóng người đi

Vai cao rộng

Mang núi rừng Việt Bắc

Ai nhìn Thủ đô

Lau thầm nước mắt

– Quốc ca mình

Người lính Việt đầu tiên

Rừng xanh thượng du

Lúa vàng bình nguyên

Giữa phố Thủ đô chào nhau

– Đồng chí!

Có người làng đi

Trong đoàn lính trẻ…

Thủ đô

Quân lệnh đêm

Chuyền qua tường nhà

Lựu đạn đen ngòm trong nắm tay

Rình sau mái ngói

Nắng loá tường vôi

Chữ cào xương nhức nhối

“Thanh niên sống chết với Thủ đô”

Đoàn xe đi

Về đường Kim Liên

Về đường Chèm, Vẽ

Việt Bắc âm u

Đường dài Thanh Nghệ

Đoàn xe đi

Sắt rít đường khuya

Giặc khởi hấn rồi!

Trong Hà Nội

Một thằng bạn

Một thằng con ở lại

Và bắt đầu

Những ngày đêm thủ đô ghê rợn

Khu Đồng Xuân

Lính trung đoàn Thủ đô

Giết giặc, đuổi quanh bàn thịt bò

Giết giặc

Đạn là từ nóc chợ

Hai thằng với súng bom

Uất hận đương đầu…

Bỗng một đêm Thủ đô

Có đoàn quân quyết tử

Cắt máu tay ăn thề

Ngõ vắng Thủ đô

Những đơn vị rút đi

Góc phố Thủ đô

Bóng những người đứng lại.

Lửa cháy Thủ đô

Chân trời hấp hối

Xác thằng bạn

Xác thằng con

Trên hè phố Thủ đô

Đường tản cư khuya

Lửa toé sắt bánh xe bò

Xa cửa ô rồi

Trông về Kim Liên

Trông về Chèm, Vẽ…

Bóng hoàng hôn lên

Liệm tròn huyết thệ

Người quyết tử quân cuối cùng

Những người dân Thủ đô

Phải về với giặc ở chung

Phải đốt cờ đỏ sao vàng

Thức đêm may cờ ba sắc

Và những sáng mai

Tay xót xa

Treo cờ giặc trước nhà

Ai về nội thành

Thấy Hà Nội xa hoa

Nhưng Hà Nội

Giặc xây thêm ngục tù

Xe phòng Nhì

Chở từ ngoại ô

Từng đoàn người xiềng tay

Về qua phố tối

Ngồi thức đêm Hà Nội

Nhìn ra miền tự do

– Có thằng con

Theo chính phủ Cụ Hồ!

Ai về nội thành

Thấy Hà Nội xa hoa

Hà Nội hơn Hà Nội trước

Nhưng Hà Nội

Thủ đô truỵ lạc

Hà Nội cũ lầm than

Ngã Tư Sở

Khâm Thiên

Đèn khuya chảy vàng

Những tiệm hút

Những hộp đêm

Mọc theo tiếng gõ giày đinh

Của đoàn Tây mũ đỏ

Tiếng xe tăng viễn chinh

Chiều đi bụi phốVà lần theo

Bóng đèn dâm ô

Lũ lượt kéo nhau về Thủ đô

Từng đoàn thiêu thân

Sợ

Ánh sáng và gió lành

Tôi thành thép

Cánh tay người kháng chiến

Đêm Thủ đô rét đến

Trong chăn bông

Nghe lạnh chiến khu về

Cơm gia đình đũa bát nhớ người đi

Nhưng sáng mai Thủ đô

Từng đoàn phi cơ giặc

Chở tang tóc đầy trong thân sắt

Ra những miền quê xanh

Tiếng bom dội về

Chuyển Hà Nội mông mênh

Tim người Thủ đô

Rung lên như đất chuyển

Những người thủ đô tản cư

Những đồng bào kháng chiến

Từ những vùng tự do

Có người vào Thủ đô

Nhìn chừng thư trôi trên dòng sông

Chào thằng bạn chiến khu

Mà phục tấm lòng

Những đêm Thủ đô

Mắt em biếc não nùng

Những giấc ngủ tơ nhung

Chập chờn về ác mộng

– Ai hát thì thào

Đêm Thủ đô cửa đóng

Bài ca của Thủ đô mùa thu

Bài trường ca của những người

Chiến thắng sông Lô?

Người lính gác viễn chinh

Đêm nghe căm thù

Về năm đầu cửa ô

Quát thành tiếng súng

Và giữa Hà Nội trưa yên lành

Hồi còi rú thất thanh

Kêu như người tắc họng

Một xác Việt gian ngã tư nắng đọng

Những em mùa thu

Đi trong đoàn thiếu nhi

Lớn thành thanh niên

Bỏ nhà ra đi

Hỏi thăm đường chiến khu Việt Bắc

Đời nội thành xa hoa nặng nề từng thời khắc

Những người ngày xưa

Chưa thù Việt Minh

Đã bắt đầu đợi chờ

– Đến bao giờ

Biết đến bao giờ

Cho đêm sáng xa hoa

Vỡ

Rơi

Thành bóng tối

Xuống xác người máu me ngổn ngang gạch ngói?

– Đến bao giờ

Việt Minh mới đánh vào Hà Nội?

Những người

Bắt sống Lơ-pa và Sác-tông

Những chiến sĩ

Cao Bằng

Đông Khê

Những binh đoàn biên giới chuyển về trung du

Như đi từng dãy núi

Kẹp vòng quanh ngoại vi

Thủ đô

Em gái Hà Nội tản cư đẹp trong màu áo vải

Rồi sẽ còn những ai

Trong số người ở lại?

Ngày Thủ đô chiến thắng tưng bừng

Em về Thủ đô chân – phố cũ – ngập ngừng.

– Hữu Loan –

BÀI THƠ: THEO NHỊP TRỐNG NHỮNG CON HỒNG CHÁU LẠC

Ngàn năm trước xứ Đoài mưa buồn lắm

Những nếp chùa thiếp ngủ dưới rêu phong

Bao dáng Phật oằn mình trong tượng đất

Cõi hư vô hương khói phải đi vòng

Ngàn năm cũ rùa thiêng còn giữ nỏ

Trời Cổ Loa mây lông ngỗng sững sờ

Khi giặc đến trên mỗi vòng thành ốc

Vạn tên đồng sáng quắc giáo gươm khua

Ngàn năm trước lời thề đền Đồng Cổ

Thỉnh trống đồng về mở hội non sông

Đây linh vật của một thời Việt cổ

Nắng Đông Sơn còn vọng gió sông Hồng

Ngàn năm cũ Chiếu dời đô người thảo

Chọn Thăng Long thế rồng cuộn hổ ngồi

Nơi thắng địa ta nhìn sông tựa núi

Đặt kinh đô cho con cháu muôn đời

Ngàn năm trước Hoàng thành vừa khởi dựng

Điện Càn Nguyên tọa trên đỉnh núi Nùng

Lý Thái Tổ thiết triều trong gió sớm

Tiếng chuông chùa Trấn Quốc đọng thành sương

Còn vang bong suốt ngàn năm quật khởi

Bản tuyên ngôn trên chiến lũy sông Cầu

Lý Thường Kiệt ngâm bài thơ đuổi giặc

Núi sông này có chủ đã từ lâu

Thủa giặc đến Thăng Long thành chiến địa

Đông Bộ Đầu khói lửa ngút trời mây

Tiếng Sát Thát giục hùng binh xung trận

Hưng Đạo Vương truyền hịch giữa đêm dày

Thăng Long hỡi! Khi ba lần giặc đến

Hàm Tử Quan dậy sóng rửa máu thù

Đánh cho khiếp trống đồng rung bạc tóc

Bạch Đằng Giang cuồn cuộn đến tận giờ

Thủa Lê Lợi dấy binh đòi lại nước

Trúc Lam Sơn cũng nhọn hoắt tên đồng

Nhìn vó ngựa giặc tràn lên Ải Bắc

Núi non mình đâu cũng thấy Chi Lăng

Thăng Long gọi mùa hoa đào chiến trận

Tết Quang Trung hỏa hổ đốt Ngọc Hồi

Bầy voi chiến cùng mở đường xung trận

Vạn giặc thù tan tác phía hoa rơi

Đêm Hà Nội xẻ mình làm chiến lũy

Cả trung đoàn quyết tử giữ Thủ đô

Thắng giặc Pháp các anh về trở lại

Một rừng cờ xòe năm phía cửa ô

Đêm một chạp dưới mưa bom rải thảm

Đất Rồng bay nổi lửa quét giặc thù

Hà Nội đánh pháo đài bay tan xác

Sóng sông Hồng lại cuộn đỏ trong thơ

Ngàn năm trước, cha ông đi mở nước

Dựng Hoàng thành. Dựng hùng khí Thăng Long

Ngàn năm sau, cháu con đi giữ nước

Vẫn còn nguyên hùng khí thủa Tiên-Rồng.

– Trần Quốc Toàn –

BÀI THƠ: HÀ NỘI YÊU DẤU

Ai về Hà Nội xa xôi,

Xin cho nhắn gửi giùm tôi đôi lời.

Thăng Long yêu dấu muôn đời,

Hồng Hà, Yên Phụ của thời tuổi thơ.

Những chiều hè đẹp như mơ,

Hồ Gươm phượng đỏ nguồn thơ chúng mình.

Thu sang vàng thắm duyên tình,

Cổ Ngư sánh bước bóng hình song đôi.

Từ ngày xa cách chia phôi,

Kẻ Nam người Bắc thương ôi não nề.

Lòng luôn khao khát ngày về,

Viễn du khắp xứ đam mê sông hồ.

Ra đi xây đắp cơ đồ,

Tìm tòi học hỏi cơ hồ giúp dân.

Đời người như thể phù vân,

Làm sao cho xứng con dân Lạc Hồng?

Thân trai thỏa chí tang bồng,

Vẻ vang Nước Việt, con Rồng cháu Tiên.

Con tim nhỏ máu lòng điên,

Tình quê lưu luyến, triền miên thương sầu.

Tóc xanh nay đã bạc màu,

Hội Lim, Kinh Bắc, sông Cầu làng xưa.*

Nhớ thương mắt lệ thu mưa,

Tuổi ngoài tám chục, ai đưa bây giờ?

Trời Thu lành lạnh sương mờ,

Tình thơ gửi gió và nhờ mây đưa.

Ngoài song lá rụng như mưa,

Lòng luôn nhớ bạn trường xưa thuở nào.

Thu sang càng nhớ dạt dào,

Hồ Gươm, Thê Húc, hàng Đào, hàng Ngang.

Tràng Tiền dạo phố thênh thang.

Hàng Đường, hàng Mã, bày “Hàng Trung Thu”.

Nhớ ngày kháng chiến biên khu,

Lạng Sơn, Bắc Cạn âm u sương mờ.

Thủ Đô giải phóng mong chờ,

Ngày về thả bộ quanh bờ Hồ Gươm.

Lòng buồn thổn thức nhớ thương,

Mơ ngày trở lại quê hương huy hoàng.

Trời xanh, mây trắng, nắng vàng,

Mùa Thu quê Mẹ xóm làng vinh quang.

– Thái Hưng –